W Unii Europejskiej co 2 minuty wykrywany jest rak piersi u kobiety. Co 6 minut jedna z nich umiera - takie są smutne statystyki, podawane w dniu walki z rakiem piersi. W skali roku daje to liczbę 88,5 tys. śmiertelnych ofiar tego najczęściej, po raku płuc, atakującego nowotworu. W Polsce wykrywa się ok. 14 tys. przypadków zachorowań rocznie.
Prawie połowa z chorujących umiera. Przyczyną jest zwykle zbyt późne wykrycie nowotworu. Wiąże się to z niską wiedzą społeczną na jego temat, która automatycznie rodzi irracjonalny lęk. Wciąż bowiem w świadomości społecznej rak piersi pozostaje chorobą tabu, o której nie chcemy i nie umiemy rozmawiać.
Aby to zmienić podejmuje się szereg działań, których celem jest poprawa wiedzy na temat sposobów przeciwdziałania rakowi piersi, ale także pomoc ofiarom tej choroby i doprowadzenie do wzrostu funduszy na badania nad nim.
Od lat już październik jest miesiącem szczególnej intensyfikacji tych starań, Miesiącem Walki z Rakiem Piersi (17 października zaś jest oficjalnym Dniem Walki z Rakiem Piersi ustanowionym przez Prezydenta RP).
W ramach organizowanych akcji w wielu miastach Polski odbywają się imprezy uświadamiające konieczność profilaktyki raka piersi, czemu służyć mają m.in. bezpłatne konsultacje lekarskie i badania USG.
Czynniki ryzyka
Przyczyny większości przypadków raka piersi nie są możliwe do ustalenia. Czynnikami podwyższającymi ryzyko zachorowania są m.in.: wiek, rodzinne występowanie raka piersi, pierwsza miesiączka we wczesnym wieku, menopauza w późnym wieku, późny pierwszy poród, długotrwała hormonalna terapia zastępcza, mutacja genów BRCA-1 i BRCA-2.
Objawy
- zmieniony kształt piersi,
- wyczuwalny guzek lub stwardnienie,
- na skórze piersi występują zmarszczenia, wciągnięcia, zmiana koloru,
- brodawka jest wciągnięta, zaczerwieniona lub ma owrzodzenie,
- z brodawki wydobywa się wydzielina.
Profilaktyka
Kobiety z rodzin wysokiego ryzyka dziedzicznego raka piersi powinny być objęte opieką według indywidualnych wytycznych.
Samobadanie
Samobadanie piersi jest podstawowym, bardzo ważnym elementem w procesie wczesnego wykrywania raka piersi. Składa się z dwóch etapów: oglądania stanu piersi oraz badania dotykowego, tzw. palpacji. Samodzielne badanie piersi należy wykonywać systematycznie, najlepiej w tej samej fazie cyklu miesiączkowego, tj. 2-3 dni po miesiączce, by wykluczyć nadwrażliwość brodawek i bolesność piersi, a w przypadku kobiet niemiesiączkujących raz w miesiącu np. w dniu urodzin. Podczas badania kobieta powinna zwracać uwagę na występujące na piersiach:
- brodawki i pieprzyki, przebarwienia – czy się nie powiększają, nie zmieniają koloru,
- wycieki z brodawki,
- otoczkę wokół brodawki – może zmienić swój dotychczasowy regularny kształt,
- zmianę kształtu lub wielkości piersi,
- obrzęki węzłów chłonnych pod pachą,
- guzki i zgrubienia wyczuwalne na piersi, wokół sutka i pod pachą.
W przypadku wykrycia guzka w piersi konieczne jest równoczesne zbadanie tego samego fragmentu drugiej piersi. Jeżeli kobieta zaobserwuje podobną zmianę to zazwyczaj nie jest ona groźna (może być uwarunkowana genetycznie), ale wymaga konsultacji lekarza. W pozostałych przypadkach powinna koniecznie skontaktować się z lekarzem i podzielić się swoimi wątpliwościami.
USG piersi
USG piersi jest to metoda obrazowa badania z użyciem ultradźwięków. Przeprowadzane jest ono w celu wspomagania i uzupełnienia badania mammograficznego, szczególnie w diagnostyce sutków gruczołowych. USG skutecznie wykrywa łagodne oraz rakowe zmiany w piersi. Zalecane jest kobietom między 20 a 40 rokiem życia, jak również pacjentkom powyżej 40 roku życia, z tego względu, że USG pomaga wykrywać zmiany, których nie wykaże badanie mammograficzne. Jest to metoda nieinwazyjna, bezbolesna i całkowicie bezpieczna (można ją stosować również u kobiet w ciąży i karmiących). Profilaktycznie USG piersi należy robić raz w roku. Wskazaniem do badania mogą być różnego rodzaju stwardnienia, których wcześniej nie było – np. guzki, czy tzw. zaciągnięcie skóry, nietypowy wyciek z sutka u kobiet, które nie są w ciąży ani nie karmią, zmiany w brodawce lub guzki w dołach pachowych. Badanie to nie wymaga specjalnego przygotowania, najlepiej wykonać je w pierwszej połowie cyklu miesiączkowego.
Mammografia
Mammografia to rentgenowskie badanie piersi, które jest obecnie najlepszym sposobem wykrywania raka piersi w jego wczesnym stadium rozwoju. Pozwala rozpoznać wczesne zmiany, jak również te, które nie dają się wyczuć podczas badania palpacyjnego, wielkości 2-3 mm. Ucisk stosowany w czasie mammografii nie uszkadza piersi; jest konieczny w celu uzyskania zdjęć wysokiej jakości, a ponadto pozwala na obniżenie dawki promieniowania rentgenowskiego. Mammografia pozwala wcześnie wykrywać 90-95 % zmian nowotworowych, a we wczesnej fazie rozwoju każdy nowotwór może być całkowicie uleczalny.
Jeśli jesteś w wieku 50 – 69 lat oraz:
- w ciągu ostatnich dwóch lat nie miałaś wykonywanej mammografii w ramach NFZ,
- nie miałaś wcześniej stwierdzonej zmiany nowotworowej piersi,
- zgłoś się na bezpłatne badanie mammograficzne organizowane przez Populacyjny Program Wczesnego Wykrywania Raka Piersi.Na stronach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) podane są ośrodki medyczne, w których można wykonać bezpłatną mammografię lub cytologię. Informacje o aktualnych miejscach wykonywania bezpłatnych badań w Programie profilaktyki raka piersi i raka szyjki macicy znajdują się na stronach Wojewódzkich Ośrodków Koordynujących populacyjne Programy Wczesnego Wykrywania Raka Piersi oraz Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy (WOK).
